Pokrzywa nie jest wymagającą rośliną, może rosnąć praktycznie wszędzie i nie potrzebuje specjalnych ku temu warunków. Przez wielu jest postrzegana jako chwast, ale warto się nad nią trochę zainteresować. Okazuje się bowiem, że jest bogatym źródłem witamin i minerałów. Szkoda tego nie wykorzystać. Dlatego biegnij po nią puki trwa sezon i stwórz razem ze mną pyszne zdrowe potrawy z pokrzywy.
Właściwości odżywcze pokrzywy
Pokrzywa to roślina o wyjątkowych wartościach odżywczych, która zasługuje na stałe miejsce w naszej diecie. Bogate w witaminy A, C, K oraz z grupy B, a także w minerały takie jak żelazo, magnez, wapń i potas, ziele wspiera zdrowie układu krwionośnego, wzmacnia naszą odporność, a także poprawia kondycję skóry oraz włosów. Dodatkowo pokrzywa zawiera antyoksydanty, które pomagają zwalczać wolne rodniki tak niebezpieczne dla naszego zdrowia w nadmiernych ilościach.
Co ważne, pokrzywa zachowuje większość swoich właściwości odżywczych nawet po ugotowaniu czy upieczeniu. Chociaż procesy te mogą nieznacznie obniżyć zawartość niektórych witamin wrażliwych na wysoką temperaturę, takich jak np. witamina C to i tak warto po pokrzywę sięgać. Gotowana, suszona lub pieczona pokrzywa nadal stanowi wartościowy dodatek do codziennej diety, wzbogacając ją w cenne składniki odżywcze. W związku z tym nie ma na co czekać i puki trwa sezon, zaopatrzyć się w wartościowe dla zdrowia listki.
Więcej na temat właściwości pokrzywy pisałam w artykule:
„Pokrzywa – właściwości”
Zbieranie pokrzywy – potrawy z pokrzywy
Zanim coś przyrządzimy pokrzywę musimy zebrać. Raczej nie uświadczymy jej w sklepach spożywczych dlatego też trzeba wybrać się po nią samodzielnie. Najlepiej wybierać rośliny rosnące z dala od ruchliwych ulic, gdzie narażone są na zanieczyszczenia. Warto też pamiętać o tym, że pokrzywa ma parzące włoski. W związku z tym dobrze jest zbierać ją w rękawicach oraz przy pomocy nożyczek. W ten sposób unikniemy nieprzyjemnych konsekwencji w postaci podrażnionej skóry. Na szczęście, liście poddane obróbce termicznej (wystarczy sparzenie ich gorącą wodą) nie będą miały już takich właściwości i bez przeszkód możemy je jeść.
Co istotne, pokrzywę zbieramy zanim roślina zacznie kwitnąć, czyli w kwietniu i maju. Najbardziej bogate w mikroelementy i substancje odżywcze są górne pędy rośliny i to właśnie je najlepiej zbierać.
Przepisy na potrawy z pokrzywy
A kiedy mamy już zebrane liście możemy przyrządzić pyszne potrawy z pokrzywy. Przepisy dla wielu nie będą bardzo odkrywcze, bo nie są to tajemne receptury. Nie mniej jednak pomysł na dodanie do nich pokrzywy jest innowacyjny i pewnością dodatkowo podniesie wartości odżywcze naszych codziennych posiłków. Zwłaszcza, że liście pokrzywy nie mają intensywnego smaku. Dzięki temu nie zdominują też smaku potraw, a jedynie będą dodatkowym źródłem substancji odżywczych.
Zupa z pokrzywy
Do ugotowania zupy potrzebujemy:
- 1 litr wody
- kilka garści liści pokrzywy
- 0,5 kg ziemniaków
- 1 żółta cebula
- por
- korzeń pietruszki
- kawałek selera
- 2 marchewki
- łyżka masła
- śmietana 12% lub jogurt
- jajka
- przyprawy: sól, pieprz, 2 listki laurowe
Cebulę oraz por szatkujemy i i szklimy w garnku na maśle. Kiedy będzie już gotowa zalewamy wodą. Następnie obieramy ziemniaki i seler kroimy w kostkę, a pietruszkę i marchew w pół talarki. Wszystko dodajemy do wody z cebulą i porem. Następnie do garnka wrzucamy przyprawy i gotujemy całość, aż warzywa zmiękną.
Po tym czasie do zupy dodajemy poszatkowane liście cebuli. zupę gotujemy około 5 minut i wlewamy około 50 ml śmietany lub jogurtu. Zupę podajemy z połówkami ugotowanych na twardo jajek
Surówka z pokrzywy
Liście pokrzywy można dodać do każdej ze znanych i lubianych sałatek lub surówek. Możemy traktować je zamiennie dla innych zielonych liściastych warzyw lub ją z nimi łączyć. Bardzo smaczna jest np. wiosenna sałatka z sałatą masłową, jajkiem ugotowanym na twardo, rzodkiewką, szczypiorkiem polana jogurtowym sosem. nic nie stoi na przeszkodzie, aby dodać do niej dwie garście młodych liści z pokrzywy. Dzięki temu będzie ona jeszcze zdrowsza. Tymczasem poniżej podaję przepis na inną pokrzywową sałatkę.
Żaby przygotować surówkę z liśćmi pokrzywy potrzebujemy:
- 3 garście młodych liści pokrzywy
- 1 marchewka
- 1 jabłko
- 1 mała czerwona cebula
- 1 mały zielony ogórek
- 2 łyżki oliwy z oliwek
- 1 łyżka soku z cytryny
- 1 łyżeczka miodu
- garść orzechów włoskich lub ziemnych
- Sól i pieprz do smaku
Młode liście pokrzywy dokładnie umyj w zimnej wodzie. Następnie sparz je wrzątkiem na kilka sekund. W ten sposób pozbędziemy się parzących właściwości pokrzywy. Po sparzeniu odcedź liście i osusz ręcznikiem papierowym. Możesz je również posiekać na mniejsze kawałki.
Następnie marchewkę i jabłko obierz i zetrzyj na tarce o dużych oczkach. Czerwoną cebulę obierz i pokrój w cienkie półplasterki. Podobnie górek – umyj i pokrój w cienkie plasterki. Orzeszki praż przez chwilę na gorącej patelni. Połącz wszystkie składniki wraz w misce.
Dressing sałatki zrobimy przez połączenie oliwy z oliwek, soku z cytryny, mód oraz przyprawy. Należy wymieszać je dokładnie do połączenia składników i polej surówkę.
Pokrzywowe pesto
Pesto to świetny pomysł na obiad. Samodzielnie wykonane pesto z pokrzywy możemy dodać do makaronu w towarzystwie np. pieczonych kawałków kurczaka. całość będzie bardzo smaczna i pożywna.
Do przygotowania pesto potrzebujemy:
- 4 garście liści z pokrzywy
- pół szklanki orzechów ziemnych (można także dodać inne orzechy)
- 1/4 szklanki tartego parmezanu
- 2 ząbki czosnku
- oliwa z oliwek
- sól
Pesto najlepiej przygotować przy pomocy blendera ręcznego lub kielichowego. Wszystkie składniki należy umieścić w naczyniu i poszatkować je ostrzami blendera. Po kilku minutach pesto będzie gotowe wystarczy wymieszać je z gorącym makaronem.
Potrawy z pokrzywy – Kotlety mielone z pokrzywą
Potrzebujesz następujących składników:
- 500 g mięsa mielonego (wieprzowo-wołowe lub drobiowe)
- 2 garście młodych liści pokrzywy
- 1 średnia cebula
- 2 ząbki czosnku
- 1 jajko
- 1 bułka kajzerka namoczona w mleku
- 2 łyżki bułki tartej (opcjonalnie)
- przyprawy: sól i pieprz do smaku
- 1 łyżeczka majeranku
- olej do smażenia
W pierwszej kolejności młode liście pokrzywy dokładnie trzeba umyć w zimnej wodzie, a następnie sparzyć wrzątkiem. Następnie odcedzamy liście, osuszamy ręcznikiem papierowym i siekamy. Cebulę i czosnek należy obrać i drobno posiekać i zeszklić na patelni.
Kolejnym etapem jest przełożenie mięsa mielonego do dużej miski. Dodajemy do niego namoczoną w mleku i odciśniętą bułkę, zeszklona cebulkę z czosnkiem oraz posiekane liście pokrzywy. do masy wbijamy jedno jajko, które będzie spajać nasze kotlety i całość dokładnie mieszamy. Masę doprawiamy solą, pieprzem i majerankiem. Powinna ona być dość zbita i plastyczna. Jeżeli jest zbyt rzadka dodajemy bułkę tartą.
Z powstałej masy formujemy kotlety wielkości mniej więcej piłeczek do ping ponga i delikatnie spłaszczamy. Każdy z nich obtaczamy w bułce tartej i smażymy z obu stron na rozgrzanym oleju. Zwykle wymaga to około 5-7 minut.
Gotowe kotlety mielone z pokrzywą podajemy na gorąco, np. z ziemniakami i surówką, lub jako dodatek do sosów.
Koktajl z pokrzywą
Do wykonania pysznego i zdrowego koktajlu z liśćmi pokrzywy potrzebujemy:
- 1 szklanka młodych liści pokrzywy
- 1 banan
- 1 jabłko
- 1 kiwi
- 1/2 szklanki soku pomarańczowego (świeżo wyciśnięty lub 100% sok bez dodatku cukru)
- 1/2 szklanki wody
- sok z 1/2 cytryny
- 1 łyżeczka miodu (opcjonalnie)
Młode liście pokrzywy dokładnie myjemy w zimnej wodzie, a następnie parzymy wrzątkiem i przekładamy do blendera kielichowego. Banana oraz kiwi obieramy i dodajemy do kielicha. Jabłka usuwamy gniazdo nasienne, kroimy na mniejsze kawałki i również umieszczamy w kielichu. Do składników dodajemy liście pokrzywy, sok pomarańczowy, wodę, sok z połówki cytryny oraz opcjonalnie miód. Całość dokładnie mieszamy przez 2-3 minuty na gładką masę.
Jeśli chcesz, aby smoothie było bardziej orzeźwiające, dodaj kilka kostek lodu i ponownie zmiksuj. Dla urozmaicenia smaku możesz dodać odrobinę świeżego imbiru lub kilka listków mięty jeśli lubisz.
Suszenie pokrzywy – jak to robić?
Jak już wspomniałam, sezon na zbieranie pokrzywy trwa krótko, bo tylko dwa miesiące. Najzdrowsze są młode liście pokrzywy, które zbieramy od kwietnia do maja. Trzeba zrobić to zanim pokrzywa zacznie kwitnąć. Wtedy listki mają najwięcej witamin i minerałów.
Czas jest co prawda ograniczony, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby zebraną w kwietniu lub maju pokrzywę ususzyć i korzystać z niej przez cały rok. Listki pokrzywy zbieramy i suszymy zaraz po zerwaniu. Należy rozłożyć je na papierze lub macie i zostawić w przewiewnym, zacienionym miejscu. Ważne, aby nie suszyć ich na słońcu, gdyż wtedy stracą swoje walory.
Suszenie pokrzywy można także przeprowadzić w piekarniku. Temperatura nie powinna być wyższa niż 35 stopni Celsjusza. Podczas suszenia drzwiczki piekarnika powinny pozostawać uchylone, aby para wodna mogła swobodnie uchodzić. Listki są gotowe kiedy uzyskają ciemnozielony kolor z widocznymi białymi żyłkami i kruszą się w palcach.
Po wysuszeniu pokrzywę można pokruszyć i zamknąć w szczelnym słoju lub pojemniku. Do przygotowania naparu wystarczy 1-2 łyżki suszonych liści. Zalewamy je wrzątkiem, czekamy, aż się zaparzą i popijamy na zdrowie. W sezonie na młode liście jednak warto je zbierać i tworzyć potrawy z pokrzywy, które są nie tylko smaczne, ale i bardzo zdrowe.