Wrotycz jest znany i wykorzystywany w ziołolecznictwie od setek lat. To bardzo popularna roślina, więc jeżeli masz ochotę spróbować, to nie będziesz mieć żadnych problemów z zebraniem kwiatów i liści wrotyczu. Możesz je później wykorzystać jako lekarstwa na różne dolegliwości. A jest kilka możliwości. Wrotycz stosuje się w wleczeniu infekcji grzybiczych, przy problemach skórnych, a także trawiennych. Stosowany jest także do leczenia reumatyzmu oraz wspomagania odporności organizmu. Można używać go zarówno zewnętrznie – na skórę w formie maści i kremów, ale także doustnie w postaci nalewek lub naparów. Chociaż to drugie przeznaczenie jest nieco kontrowersyjne. Chcesz dowiedzieć się na co pomaga wrotycz i jak go stosować? Zapraszam do artykułu.
Wrotycz pospolity charakterystyka
Z pewnością kojarzysz wysokie rośliny o charakterystycznych, drobnych, żółtych kwiatostanach rosnące dziko na łąkach i w przydrożnych rowach. Często są traktowana jak chwasty, a niesłusznie, bo mogą one pomóc zwalczyć wiele przykrych dolegliwości. Wrotycz to bylina, która dorasta do 120-150 cm wysokości. Kwiatki wrotyczu są zbite i układają się w tzw. baldachy. Roślina występuje powszechnie na terenie całej Europy. Kwitnie od lipca do września, ale nie tylko kwiaty są w tym przypadku istotne, gdyż do produkcji medykamentów używa się także zielonych części rośliny.
Wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare L.) to bylina, która kwitnie długo, bo aż do października. Rośnie dziko, ale z powodzeniem można uprawiać go także w ogrodzie, gdzie także odnajduje się bardzo dobrze. Lubi nasłonecznione stanowisko oraz żyzną i przepuszczalna glebę. Jest interesującym dodatkiem do bukietów, gdyż długo będzie ładnie wyglądać w wazonie. Po za tym można wykorzystać go do przygotowania olejku, maści lub naparów, które pomogą pożegnać nieprzyjemne problemy zdrowotne. Do zbioru kwiatów najlepiej przystąpić zanim rozwiną się kwiatostany. Zebrany materiał najlepiej suszyć w temperaturze około 35 °C, a później przechowywać w szczelnych naczyniach.
Wrotycz właściwości lecznicze
Ziele ma bardzo silne działanie antybakteryjne i przeciwgrzybiczne. Co ciekawe, można stosować je zarówno zewnętrznie jak i wewnętrznie. Kwiaty oraz ziele wrotyczu zawierają następujące związki chemiczne: beta-tujon, laktony (tanacetyna, arbosculin, epi-ludowicyna, artemoryna, rejnozyna), kwasy (jabłkowy, winowy, walerianowy), flawonoidy, kwasy (chlorogenowy, taninowy, kawowy), eleman, eupatylina, germakren, partenolid, fitosterole, piperyton, santamaryna. Sam olejek eteryczny natomiast składa się z: tujonu, neurotoksyny, która niestety może szkodzić organizmom żywym. Oczywistym jest, że ich proporcje różnią się od siebie w zależności od miejsca oraz warunków w których rośnie wrotycz. Substancją biologiczną wrotyczu jest beta-tujon.
Czy wrotycz jest trujący?
Wrotycz został wpisany przez Unię Europejską na listę roślin toksycznych ze względu na dużą zawartość beta-tujonu. Jego przedawkowanie może być groźne dla ludzkiego zdrowia, a nawet życia. Dlatego też medycyna konwencjonalna ograniczyła produkcje leków tworzonych na bazie wyciągu z wrotyczu. Beta-tujon to związek chemiczny łatwo rozpuszczalny w alkoholu oraz tłuszczach. Zbyt duza dawka może prowadzić do drżenia mięśni, konwulsji i stanów napięcia, zawrotów głowy, halucynacji, a nawet śpiączki. Podejrzewa się, też że spożywany w dużych ilościach beta-tujon może powodować uszkodzenia komórek nerwowych.
Tujon możemy spotkać np. w piołunówce oraz absyncie, które zawierają ziele bylicy piołunu i wrotyczu. Tujon został uznany za substancję toksyczną w związku z czym, producenci nie mogą używać go w produkcji żywności. Natomiast w przypadku stosowania surowców roślinnych, które go zawierają, czyli ziele wrotyczu i piołunu, producenci muszą pilnować, aby jego zawartość nie przekraczała ustalonych wartości. Są to 0,5 mg/kg w przypadku wysokoprocentowych alkoholi, po 35 mg/kg w przypadku napojów typu bitter. W obecnych czasach absynt i piołunówka nie są już tak popularnymi alkoholami jak kiedyś. Stąd też przypadków zatrucia tujonem nie jest wiele.
Wrotycz i bylica piołunu to nie jedyne zioła zawierające beta-tujon. Jest on obecny także w szałwii, jałowcu, piołunie, bylicy pospolitej oraz żywotniku zachodnim.
Wrotycz pospolity – zastosowanie
Ziele dzięki swoim właściwościom od lat było stosowane jako skuteczny środek na bóle reumatyczne mięśni oraz ścięgien. Po za tym zalecany był także przy grzybicy skóry oraz do leczenia świerzbu i wszawicy. I pomimo tego, że uznawany jest za substancję toksyczną stosuje się go nadal jako remedium na pasożyty układu pokarmowego, a także na problemy żołądkowe, kiedy to musi być stosowany doustnie. Zalecana jednak jest ostrożność, zwłaszcza podczas przyjmowania doustnie preparatów na bazie wrotyczu. Najwięcej tujonu zawierają wyciągi z wrotyczu na bazie alkoholu lub suszone ziele, najmniej zaś napary. Dzieje się tak, ponieważ tujon dobrze rozpuszcza się w alkoholu, a woda nie jest dla niego najlepszym rozpuszczalnikiem.
Zobacz także:
„Czy miód jest zdrowy? – właściwości miodu„
Problemy trawienne
Wrotycz działa rozkurczowo i przeciwzapalnie. Dzięki temu niweluje wzdęcia oraz dolegliwości układu pokarmowego. Bardzo istotną informacją jest ta, że z pomocą wrotyczu można walczyć z pasożytami, które bytują w ludzkim organizmie np. z glistą ludzką. Roślina jest także pomocna przy nieżycie dróg żółciowych. Wówczas należy pić napary przygotowane z tego zioła.
Zobacz także:
„Herbata z pietruszki”
Grzybica
Wrotycz jest także skuteczny w leczeniu różnego rodzaju chorób skóry. Zalicza się do nich choroby o podłożu: grzybiczym, wirusowym oraz troficznym. Zioło słynie ze swoich silnych właściwości przeciwgrzybiczych. Łagodzi pieczenie i świąt i potrafi zwalczyć takie choroby skórne jak: nużyca, czy świerzb. Co ważne nie likwiduje tylko skutków choroby, ale zwalcza jej przyczynę. Na dotknięta chorobą skórę można stosować zarówno maść, jak i napar. Leczenie zewnętrzne dobrze jest też wspomóc piciem naparu z wrotyczu.
Opryszczka
Na opryszczkę pojawiającą się na wardze, można zastosować olejek z wrotyczu. Wystarczy do zmienionego miejsca przyłożyć na chwilę nasączony w olejku patyczek higieniczny lub wacik. Czynność tę trzeba powtarzać do czasu zniknięcia zmiany chorobowej. Warto pamiętać, aby nie stosować każdorazowo tego samego wacika. Po użyciu trzeba go wyrzucić i do kolejnego nałożenia użyć czystego.
Łojotok i przetłuszczająca się skóra głowy
W przypadku bardzo mocno przetłuszczające się skóry głowy oraz nawracającego łupieżu zalecane jest skorzystanie z płukanek z wrotyczu. Wystarczy przygotować napar z kwiatów wrotyczu, a po ostygnięciu przelać go do butelki z atomizerem. Włosy i skórę głowy spryskujemy po ich umyciu. Taki zabieg doda włosom objętości i zlikwiduje łupież.
Kleszcze i komary
Olejek wytwarzany z wrotyczu ma bardzo charakterystyczny zapach, którego nie tolerują komary i kleszcze. Można przyrównać go do specyficznej, korzennej woni kamfory. Jeżeli tylko ten zapach nie jest dla Ciebie drażniący, to warto wypróbować ten naturalny środek i wykorzystać go jako ochronę przed komarami i kleszczami. Potrafią być one wyjątkowo uciążliwe w miesiącach letnich. Tymczasem wystarczy natrzeć odsłoniętą skórę olejkiem, a ubranie spryskać wyciągiem z wrotyczu, aby przestać się nimi przejmować i bez przeszkód korzystać z dobrodziejstw płynących ze spacerów po lasach, czy łąkach.
Co więcej, poza kleszczami i komarami uchronimy się także przed meszkami, muchami, mrówkami i pająkami, które również nie lubią zapachu tych żółtych roślin. Dlatego też warto posadzić kilka roślin przed wejściem do np. działkowej altany, lub pod jej oknami. W ten sposób zabezpieczymy pomieszczenie przed przedostawaniem się insektów do środka.
Ochrona roślin przed szkodnikami
Wrotyczu można użyć też do przygotowania preparatów ochronnych dla roślin. Dobrym pomysłem w walce z mszycami i owocówkami oraz gąsienicami bielinka będzie spryskiwanie ich wyciągiem z wrotyczu. przygotowujemy go zalewając 30 g suszonego lub 300 g świeżego 10 litrami wody. Następnie pojemnik z zalanym wodą ziołem odstawiamy na 24 godziny. Po tym czasie odcedzamy i przelewamy do docelowego pojemnika. Stosujemy jako oprysk po rozcieńczeniu w proporcji 1:2. Suszony wrotycz lub jego pędy można także zakopywać pod roślinami narażonymi na atak szkodników.
Zobacz także:
„Domowe sposoby na mszyce„
Jak zbierać wrotycz?
Ziele zbieramy w okresie kwitnienie, czyli od początku lipca do połowy września. Następnie ziele trzeba ususzyć najlepiej powieszone koszyczkami do dołu, w temperaturze 35°C. Po ususzeniu zioło przekładamy do szczelnych pojemników. Tę funkcje mogą pełnić także szklane słoiki o większej pojemności.
Jak długo można pić napar z wrotyczu na robaki?
Tak jak wspomniałam wyżej, wrotycz to skuteczny sposób na pozbycie się pasożytów ludzkich. W celu odrobaczenia należy 3 razy dziennie pić napar z łyżki suszonego ziela zalanego szklanką wrzącej wody. W tym celu można stosować także nalewkę sporządzona na bazie wrotyczu. Jednakże należy pamiętać o dyrektywie Unii Europejskiej z 2006 roku, która zakazała stosowanie wrotyczu zewnętrznie. Zgodnie z nią dopuszczalne jest tylko zewnętrzne korzystanie z dobrodziejstw tego zioła. Polscy fitoterapeuci z dr Henrykiem Różańskim na czele, uważają jednak, że odrobaczanie z pomocą wrotyczu jest skuteczne i bezpieczne dla zdrowia. Według nich kluczowe są proporcje wywaru z zioła wrotyczu. W celu pozbycia się pasożytów. odpowiednie będzie picie około 220 ml naparu 3 razy dziennie. Stosując natomiast produkty ze sklepu zielarskiego, należy dostosować się do wytycznych producenta, które znajdziemy na opakowaniu
Olejek z wrotyczu
Kwiaty wrotyczu należy zbierać w czasie kwitnienie rośliny. Zwykle ten okres przypada na początek lipca. Liście i łodygi można natomiast pozyskiwać już w kwietniu. Do przygotowania olejku z wrotyczu potrzebna będzie sucha i zmielona lub rozdrobniona roślina. Susz należy umieścić w słoiku i zalać w porcji 1:5 wysokoprocentowym alkoholem. Powinien on mieć nie mniej niż 70% alkoholu. Następnie słój trzeba odstawić w zacienione miejsce na 7 dni. Po tym czasie susz należy odcedzić, a powstały olejek można dla wygody stosowania, przelać do mniejszej buteleczki z pipetą.
Olejek jest jednym ze składników niezbędnych do przygotowania maści z wrotyczu. Można także nacierać nim obolałe stawy w jego podstawowej formie.
Maść z wrotyczu
Do przygotowania maści z wrotyczu potrzebna będzie baza. Można w tym celu użyć maści nagietkowej, którą stosuje się pomocniczo przy stanach zapalnych skóry oraz maść propolisowa, która ma właściwości regenerujące i przeciwzapalne. Mieszamy ze sobą obydwie maść: 3 łyżki maści nagietkowej z dwoma łyżkami propolisowej. Do powstałej masy dodajemy 1 łyżkę nalewki nagietkowej i całość mieszamy.
Napar z wrotyczu
Herbatę z wrotyczu przygotowujemy zalewając wrzątkiem łyżkę ususzonego i rozdrobnionego zioła. Napar pije się 3 razy dziennie do czasu ustąpienia problemów z pasożytami.
Macerat wrotyczowy
W celu przygotowania maceratu w słoiku należy umieścić wrotycz. Mogą to być kwiaty, ale także liście i łodygi. Następnie całość zalej olejem np. winogronowym. Naczynie z zalanym ziołem odstaw w ciemne miejsce. Co kilka dni potrząśnij i przemieszaj jego zawartość. W ciągu 4-5 tygodni macerat będzie gotowy.
Woreczki z wrotyczem na mole
Suszono ziele zapakowane i zaszyte w lnianych lub bawełnianych woreczkach to świetny i naturalny sposób na mole i ćmy. W celu przygotowania takiego zabezpieczenia przed szkodnikami najlepiej suszony wrotycz wymieszać z suszoną bylicą, tymiankiem i mielonymi goździkami. Taka mieszanka skutecznie odstraszy mole. Wystarczy wyżej wymienione składniki w równych proporcjach (z wyjątkiem goździków – potrzeba ich znacznie mniej) wymieszać i przesypać do przygotowanych wcześniej woreczków. Następnie woreczki zostawiamy w szafach i na półkach gdzie przechowywane są ubrania zrobione z naturalnych włókien.
Wrotycz maruna – Złocień maruna
Jej łacińska nazwa to Tanacetum parthenium i także jest rośliną leczniczą, która przy okazji prezentuje się bardzo ładnie. Dlatego też często uprawiana jest w ogrodach jako roślina dekoracyjna. Wrotycz maruna pochodzi z Półwyspu Bałkańskiego i Azji mniejszej, gdzie rośnie głównie nad strumieniami, na zboczach górskich, a także porasta przydroża. Roślina rośnie do 60 cm wysokości. Ma kwiaty białe kwiaty o języczkowatych płatkach o długości od 3 do 7 mm. Koszyczki kwiatów natomiast osiągają średnicę około 20 cm.
Roślina ta podobnie jak wrotycz pospolity ma lecznicze właściwości. Jest pomocna zwłaszcza przy migrenowych bólach głowy i bólach menstruacyjnych. Co ważne zmniejsza częstotliwość ich występowania. Warto więc spróbować tego sposobu jeżeli tęgo rodzaju ból jest Twoim częstym towarzyszem. Wrotycz zwalcza także gorączkę oraz stany zapalne, zwłaszcza stawów.
Jak wygląda wrotycz maruna?
Wrotycz maruna jest rośliną wieloletnią. Lubi wilgotną glebę, ale uprawiana nie przepada za zbyt częstym podlewaniem. Złocień maruna, bo pod taka nazwą również funkcjonuje, swoim wyglądem bardzo przypomina rumianek pospolity. Różnica polega na tym, ze wrotycz ma żółty płaski środek, a w przypadku rumianku, jest on stożkowaty. Co ciekawe pszczoły nie przepadają za zapachem złocienia maruna. Chcąc ją rozmnożyć można zrobić to przez podział kłączy lub wysiać zebrane uprzednio nasiona. Roślina kwitnie od czerwca do września, natomiast zbiory ziela w celach leczniczych przeprowadza się od maja do września.
Stosowanie – wrotycz maruna na bóle migrenowe
W sprzedaży są różnego rodzaju suplementy stworzone na bazie wrotyczu maruna. Mało kto wie jednak, że roślinę można także spożywać na surowo lub przyrządzić na jej bazie nalewkę. W celu wykorzystania właściwości leczniczej wrotyczu maruna, należy żuć jej liście – przynajmniej 2 liście na dzień. Z powodzeniem można tez włączyć je do diety np. dodać do kanapki lub sałatki.
Złocień maruna zawiera aktywne związki, kumaryny, garbniki , seskwiterpeny oraz olejki eteryczne o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym. Ma zdolność rozszerzania naczyń krwionośnych. Dlatego też jest skuteczny w leczeniu i prewencji bóli reumatycznych powodowanych zwężaniem się naczyń krwionośnych.
Wrotycz maruna działa przeciwzapalnie i przeciwgorączkowo. Napar z koszyczków kwiatowych ziela można wykorzystać jako płukankę do ust. Dobrze sprawdza się po zabiegach dentystycznych, gdyż przyspiesza gojenie się ran. Poza tym taka płukanka świetnie odświeża oddech
Może się zdarzyć, że w wyniku żucia ziela wystąpi owrzodzenia jamy ustnej. Wówczas należy zaprzestać stosować to zioło. Po dłuższym okresie przyjmowania i nagłym zaprzestaniu może pojawić się ból głowy spowodowany odstawieniem. Dlatego też najlepiej stopniowo zmniejszać dawkę.