Obecne czasy ze swoim dynamizmem stanowią duże wyzwanie dla zdrowia ludzkiego organizmu. Dlatego też dążenie do utrzymania pełnej witalności poprzez odkrywanie skarbów natury staje się niezwykle istotne. Jednym z takich skarbów jest koenzym Q10. W ciągu ostatnich lat koenzym Q10 zdobywa coraz większą uwagę ze względu na swoje nieocenione korzyści dla zdrowia.
Zapraszam do lektury artykułu, w którym postaram się zgłębić tajniki koenzymu Q10 – substancji, która nie tylko dostarcza energii naszym komórkom, ale także może przyczynić się do poprawy ogólnego stanu zdrowia. Dowiedz się, jakie korzyści niesie ze sobą stosowanie tego koenzymu i w jaki sposób działa na nasz organizm. Odkryj tajemnicę tej substancji o ogromnym potencjale zdrowotnym.
Co to jest koenzym Q10
Koenzym Q10, to związek chemiczny z grupy kofaktorów, nazywany także ubichinonem. Jest to organiczny związek chemiczny, który pełni kluczową rolę w funkcjonowaniu naszego organizmu. Bywa nazywany także witaminą Q, chociaż jest raczej substancją witaminopodobną. Różnica polega na tym, że witaminy dostarczane są do organizmu egzogennie, a koenzym Q1o jest syntetyzowany endogennie, czyli wytwarzany przez organizm. Jest on niezbędny do prawidłowego funkcjonowania mitochondriów, które są nazywane „elektrownią komórkową”. Koenzym Q10 znajduje się w każdej komórce, zarówno organizmów ludzi i zwierząt, a nawet w bakterii. Największe ilości koenzymu znajdziemy w mitochondriach komórek, które odpowiadają za produkcję energii.
W dużym skrócie, koenzym Q10 odgrywa kluczową rolę w produkcji energii wewnątrz komórek. Jego właściwości pozwalają na produkcję cząsteczki ATP, która odpowiada za produkcję 95% całkowitej energii komórkowej. To organiczne połączenie, choć wytwarzane przez organizm, może być także dostarczane z zewnątrz. Staje się to szczególnie istotne w kontekście utrzymania optymalnej kondycji i dobrego zdrowia.
Organizm ludzki sam wytwarza koenzym Q10. Jest on syntetyzowany głównie w wątrobie, ale w innych tkankach również. Z wiekiem jego produkcja ulega naturalnemu zmniejszeniu. Ponadto, istnieją pewne warunki zdrowotne, które mogą wpływać na poziomy koenzymu Q10 w organizmie. Dlatego też, dla niektórych osób, zwłaszcza starszych lub zmagających się z różnego rodzaju schorzeniami, suplementacja koenzymem Q10 może być konieczna. W ten sposób można uzupełnić ją do naturalnego poziomu i wesprzeć funkcje komórkowe.
W jakich produktach spożywczych występuje koenzym Q10?
Suplementacja jest dobrym rozwiązaniem, ale tylko wtedy kiedy w naturalny sposób nie możemy dostarczyć organizmowi potrzebnych substancji. Zestawy witamin i minerałów nie zastąpią nam dobrze zbilansowanej diety dopasowanej do naszych potrzeb.
Koenzym Q10 znajdziemy w :
- podrobach,
- tłustych rybach,
- kaszach,
- produktach pełnoziarnistych,
- olejach,
- szpinaku,
- brokułach,
- brukselce.
Warto wiedzieć, że na nasilenie syntezy koenzymy Q10 wpływają: kwas foliowy, kwas pantononowy oraz witaminy z grupy B – B2, B6 i B12. Dlatego też jedzenie pokarmów bogatych w te substancje podbiją syntezę koenzymu. Należy zatem jeść: wołowinę, wątróbkę, tuńczyka, sardynki, szynkę, śledzie, pstrągi, czarna porzeczkę, kalafior, groch, orzechy, jogurty naturalne oraz olej rzepakowy. Koenzym Q10 jest substancją dobrze rozpuszczalną w tłuszczach stąd też są to często produkty zawierające tłuszcz.
Zapotrzebowanie organizmu na koenzym Q10
Zapotrzebowanie organizmu na koenzym Q10 jest zróżnicowane i zależy od wielu czynników, w tym wieku, płci, stanu zdrowia oraz stylu życia. Braki koenzymu wiążą się ze stresem, ciężką praca fizyczną i przewlekłymi chorobami obciążającymi organizm. Poza tym niedobory może powodować przyjmowanie niektórych leków. W miarę starzenia się organizmu i związanej z tym naturalnej redukcji produkcji koenzymu Q10 w organizmie, istnieje tendencja do większego zapotrzebowania na jego zewnętrzne źródła. Dla dorosłych ogólna dawka koenzymu Q10 wynosi od 50 do 200 mg dziennie. Dawki mniejsze, ok 30 mg, przeznaczone są dla osób poniżej 40 roku życia. Wyższe zaś zaleca się osobom starszym. Suplementacja powinna trwać przynajmniej 4 tygodnie, aby można było zauważyć efekty.
Niedobór koenzymu Q10
Niedobory koenzymu Q10 w organizmie mogą doprowadzić do zmiany kodu DNA komórek. To z kolei do mutacji komórek w komórki nowotworowe. Niedostatki koenzymu Q10 mogą wynikać z procesów fizjologicznych, gdyż jego produkcja maleje wraz z wiekiem. Dodatkowo, istnieją także czynniki patologiczne np. kardiomiopatia, nadciśnienie, zatrucia, zakażenia, ekspozycja na promieniowanie jonizujące, długotrwałe stosowanie leków przeciwnowotworowych czy preparatów obniżających poziom cholesterolu, takich jak statyny. Ponadto, niedobory mogą być rezultatem niedożywienia. Te różnorodne przyczyny wpływają na zmniejszenie dostępności koenzymu Q10 w organizmie, co może mieć istotne konsekwencje dla jego funkcji i ogólnego stanu zdrowia.
Objawy niedoboru koenzymu Q10:
- chroniczne zmęczenie,
- brak energii
- obniżona odporność,
- zaburzenia pracy serca,
Poziom koenzymu Q10 warto sprawdzić jeżeli chorujemy przewlekle i chronicznie odczuwamy zmęczenie. Innym powodem może być też przechodzenie chemioterapii lub leczenia statynami. Badanie takie można wykonać w większości laboratoriów. Jego koszt to około 200 zł
Za co odpowiada koenzym Q10?
Koenzym Q10 pełni nie tylko funkcję kluczowego uczestnika w procesie produkcji energii, ale także wykazuje właściwości antyoksydacyjne. Jego obecność pomaga neutralizować szkodliwe działanie wolnych rodników, chroniąc tym samym komórki przed stresem oksydacyjnym. Tym samym opóźnia procesy starzenia się organizmu. Ponadto, koenzym ten jest istotny dla utrzymania prawidłowego funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego.
Poza tym, że masz koenzym wspiera funkcjonowanie organizmu od wewnątrz, to także z powodzeniem może być stosowany na skórę. W produkcji kosmetyków wykorzystuje się zwłaszcza jego działanie antyoksydacyjne. Dzięki niemu niweluje oznaki starzenia się skóry skutecznie spłycając zmarszczki.
Zobacz także:
„Witamina B12, czyli kobalamina i jej funkcje„
Na co pomaga koenzym Q10?
Koenzym Q10 znany jest ze swojego wpływu na zdrowie serca oraz ogólną kondycję energetyczną organizmu. Regularne stosowanie koenzymu Q10 może przynieść korzyści w zakresie poprawy wydolności fizycznej, redukcji zmęczenia, a także wsparcia dla zdrowia skóry.
Ubichinon ma silne właściwości antyoksydacyjne. Oznacza to, że wiąże wolne rodniki tlenowe i w ten sposób zapobiega uwalnianiu lipidów tzw. peroksydacji. Przeciwdziała także uszkodzeniom białek i DNA. W związku z tym uważa się, że jest jednym z najważniejszych czynników, które chronią komórki przed reaktywnymi formami tlenu. Właściwości te są wykorzystywane w uśmierzaniu skutków wielu schorzeń i chorób.
Migrena
Jak już wspomniałam koenzym Q10 wykazuje właściwości przeciwutleniające. Z nimi wiąże się jego potencjał w łagodzeniu bólu migrenowego. Migreny często są związane ze stresem oksydacyjnym, który prowadzi do uszkodzenia komórek i zapalenia. Koenzym Q10 pomaga chronić komórki przed stresem oksydacyjnym. Badania kliniczne sugerują, że suplementacja koenzymu Q10 może być skuteczna w redukcji częstotliwości i intensywności ataków migreny. Mechanizm tego działania jest związany z poprawą funkcji mitochondrialnej oraz neutralizacją wolnych rodników, które mogą przyczyniać się do procesów zapalnych związanych z migreną.
Płodność
Istnieją badania sugerujące, że koenzym Q10 może odgrywać rolę we wspieraniu płodności. Ten związek chemiczny jest obecny w komórkach jajowych oraz komórkach nasienia, pełniąc istotną funkcję w procesach energetycznych. Jednakże, z wiekiem, poziomy koenzymu Q10 w organizmach osób starszych, zarówno mężczyzn, jak i kobiet, maleją co ma wpływ na zdolność reprodukcyjną. W przypadku mężczyzn, koenzym Q10 wpływa na jakość nasienia poprzez poprawę funkcji mitochondrialnej i ochronę przed uszkodzeniem komórek nasienia spowodowanym stresem oksydacyjnym. Dla kobiet zaś, suplementacja koenzymem Q10 może być związana z poprawą jakości komórek jajowych poprzez zminimalizowanie uszkodzeń mitochondriów oraz stresu oksydacyjnego.
Serce
Ubichinon, pełni istotną rolę w funkcjonowaniu serca. Jest niezbędny do procesów wytwarzania energii w komórkach, szczególnie w mitochondriach, gdzie odbywa się główna produkcja adenosynotrifosforanu (ATP) – podstawowego nośnika energii komórkowej. W kontekście układu sercowo-naczyniowego, serce, jako narząd silnie uzależniony od dostarczania energii, korzysta z tej substancji w znacznym stopniu.
Badania sugerują, że osoby z chorobami serca mogą mieć obniżony poziom koenzymu Q10. Suplementacja ubichinonu może przyczyczyniać się do funkcji serca. Istnieje hipoteza, że koenzym Q10 może mieć działanie przeciwutleniające i przeciwpłytkowe, co jest korzystne dla zdrowia układu sercowo-naczyniowego. Warto jednak podkreślić, że skuteczność suplementacji koenzymem Q10 w leczeniu chorób serca nadal jest przedmiotem badań i debat wśród specjalistów. Dlatego też przed rozpoczęciem jakiejkolwiek suplementacji zawsze zaleca się konsultację z lekarzem, zwłaszcza w przypadku osób z chorobami serca czy przyjmujących inne leki. W ten sposób nikną one potencjalnych interakcji suplementów z lekami.
Skóra
Ubichinon znajduje szerokie zastosowanie również w dziedzinie kosmetologii. Sprawdza się zarówno do stosowania wewnętrznie, jako składnik nutrikosmetyków, jak i zewnętrznie, stosowany bezpośrednio na skórę. Podawanie koenzymu doustnie opóźnia procesy starzenia się organizmu, widoczne także na skórze. Badania wykazują, że regularne spożywanie suplementu przez co najmniej 12 tygodni poprawia wygląd skóry. Zapewnia jej: gładkość, elastyczność i redukuję zmarszczek.
Koenzym wzmacnia odporność komórek naskórka i chroni je przed stresem oksydacyjnym, a zwłaszcza przed reaktywnymi formami tlenu generowanymi przez promieniowanie UV. Dodatkowo, zewnętrzne stosowanie ubichinonu przyczynia się do zwiększenia biosyntezy kwasu hialuronowego, działa ochronnie na kolagen oraz wygładza istniejące zmarszczki.
Zobacz także:
„Ashwagandha – co to jest i jakie ma działanie?„
Formy koenzymu Q10 – jak stosować?
Aby zwiększyć dostępność koenzymu Q10 w diecie, można rozważyć spożywanie świeżych, nieprzetworzonych produktów spożywczych. Dodatkowo, można rozważyć także suplementację, zwłaszcza w sytuacjach, gdzie naturalne źródła nie dostarczają wystarczającej ilości tego związku, a istnieje potrzeba zwiększenia jego poziomu w organizmie.
Koenzym Q10 występuje w dwóch głównych formach: naturalnej (ubichinon) i syntetycznej (ubidekarenon). Naturalna forma ubichinonu jest powszechnie obecna w organizmach żywych., gdyż jest produkowana w procesach metabolicznych. Naturalny koenzym Q10 pozyskiwany jest przede wszystkim z produktów spożywczych, takich jak mięso, ryby, warzywa liściaste, orzechy czy soja. Także procesy technologiczne, takie jak fermentacja drożdżami lub ekstrakcja z olejów roślinnych, pozwalają na uzyskiwanie naturalnej formy koenzymu Q10 do celów suplementacji.
Syntetyczna forma koenzymu Q10, czyli ubidekarenon, jest produkowana w laboratoriach. Powstaje ona w wyniku procesu chemicznego, który umożliwia uzyskanie czystego koenzymu Q10 bez konieczności korzystania z naturalnych źródeł. Syntetyczna forma jest szeroko stosowana w produkcji suplementów diety, gdyż pozwala na uzyskanie substancji o jednolitej i kontrolowanej jakości.
Obie formy koenzymu Q10 są powszechnie dostępne w suplementach diety, choć wiele osób preferuje naturalne źródła ze względu na potencjalne korzyści związane z synergicznym działaniem innych składników obecnych w naturalnych produktach spożywczych.
Preparaty zawierające koenzym Q10 są dostępne w postaci kapsułek, tabletek, a nawet płynów do stosowania doustnego. Dawkowanie zazwyczaj zależy od indywidualnych potrzeb organizmu. Suplementacja zazwyczaj jest bezpieczna dla organizmu. Niemniej jednak przed jej rozpoczęciem warto sprawdzić, czy faktycznie jest ona potrzebna.
Pora dnia w przyjmowaniu koenzymu Q10 nie ma większego znaczenia. Jednak lepiej nie robić tego na pusty żołądek, gdyż może to spowodować wystąpienie nudności. Warto pamiętać, że koenzym rozpuszcza się on w tłuszczach. Zatem dobrze jest stosować suplementację w towarzystwie posiłku bogatego w zdrowe tłuszcze. Wówczas jest dużo lepiej przyswajany przez organizm.
Jaki koenzym Q10 wybrać?
Wybierając suplement z pewnością warto sprawdzić skład preparatu, który chcemy kupić, oraz jego producenta. Znany producent o dobrej renomie będzie w większości przypadków gwarancją tego, że suplement będzie dobrze przyswajalny i skuteczny. Warto także zwrócić uwagę na to, czy wybrany suplement zaspokaja dzienne zapotrzebowanie na tę substancję. w przeciwnym wypadku będziemy zmuszeni, aby połykać kilka tabletek, którym czasem odpowiada jedna od innego producenta. Nie jest to oczywiście problem, ale warto mieć tego świadomość.
Podsumowując, koenzym Q10, będący kluczowym graczem w produkcji energii komórkowej, odgrywa istotną rolę w utrzymaniu dobrego zdrowia. Jego właściwości antyoksydacyjne oraz wszechstronne korzyści sprawiają, że stanowi on cenny składnik diety, szczególnie w przypadku osób starszych, aktywnych fizycznie, czy osób cierpiących na określone problemy zdrowotne. Stosowanie koenzymu Q10 powinno jednak odbywać się zgodnie z zaleceniami specjalistów, aby zagwarantować optymalne efekty dla zdrowia. Warto jednak to rozważyć, zwłaszcza, że badania wykazują iż wyrównanie niedoborów Koenzymu Q10 w późniejszym wieku może spowolnić procesy starzenia.